Талдаудың аспаптық әдістері

Жалпы мониторинг жүйесінде бірнеше талдау әдістері бар.Солардың бірі аспаптық әдістер.Аспаптық әдістер дегеніміз әр түрлі бақылауға мүмкіншілік беретін құрал жабдықтарды пайдалана отырып мониторинг жүргізу.Мысалы жерді қашықтықтан бақылап білу жасанды жер серіктері мен орбиталық станциялар басқарып ұшыратын ғарыш кемелері арқылы жүргізіледі.Жер серіктеріне мәліметтер жинау үшін екі түрлі: фотографиялық және телевизиялық құрал-жабдықтар орнатылады.

Фотографилық құралдар орнатылған жер серіктері жерге планетаның осы немесе басқа аудандары туралы мезгіл-мезгіл ақпарат беріп тұрады.

1960 жылы 1 сәуірде ұшырылған Trios-1 америкалық серігі Жерді ғарыштан үнемі бақылап отыруға арналған бірінші жүйе болып саналады.Түсірілген суреттердің нәтижелері Жерге жылдам жіберіліп отырады және климаттың ғаламдық мониторингі,бұлт қабаттарын бақылау, ауа райын болжау және метеорологияның басқа да мәселелерін шешу үшін пайдаланылды.

1972 жылы Landsat-1 кемесінің ұшырылуымен табиғи-ресурстық ғарыштық мониторингтің дәуірі басталды.

«Союз-7» және «Союз-9» кемелерін ұшырған кезде атмосферадағы шаң-тозаңның Жердің әр түрлі ендіктері мен өңірлеріне таралуы туралы қажетті ақпарат жиналды.

Билет

Оршаған ортаға түсетін экотоксиканттардың табиғи көздерін атаңыз.

Карбонның заманауи дәуірдегі масштабы мен айырмашылығы

Су сынамасын алу түрі мен әдістері

1.Қоршаған ортаға түсетін экотоксиканттардың табиғи көздерін атаңыз.

. Карбонның заманауи дәуірдегі масштабы мен айырмашылығы

3. Су сынамасын алу түрі мен әдістері

Ластаушы - қоршаған ортаға әсер ету мөлшері табиғи деңгейден жоғары субьектілер (физикалық агент, химиялық зат, биологиялық түр). Ластану кез-келген агентпен болуы мүмкін. Тіпті ең таза агент те ластаушы болуы мүмкін, яғни, ластаушы дегеніміз табиғаттың өз тепе-теңдігінен шығуына алып келетін фактор. Жоғарыда айтылғандай, шығу тегі бойынша ластану табиғи және антропогенді (адамның қатысуымен) болып келеді. Табиғи ластану - табиғи, әдетте үлкен апаттар, зілзалалар (жанартау атқылауы, жер сілкіну) нәтижесінде пайда болады.

Экотоксиканттарға мұнай өнімдерінің қалдықтары, ауыр металдар, радиоактивті бөлшектер және т б қауіптілігі жоғары заттар жатады.

Табиғи ластану күшті табиғи процестер салдарынан (жанартау атқылауы, сел жүру, топан су басу, өрт, т.б.), антропогендік ластану адамның шаруашылық іс-әрекетінің салдарынан қалыптасады.

2. Карбон немесе Тас көмір жүйесі — палеозой заманын құрайтын алты кезеңнің бесіншісі, палеозой эратемасының пермьнен кейінгі, девонның алдыңғы кезеңі. Ұзақтығы 60,2 млн. жылды қамтиды, 359,2 млн. жыл бұрын басталып, 299 млн. жыл бұрын аяқталған. Тас Көмір Жүйесін қазіргі көлемінде 1839 ж. ағылшын геологтары А.Седжвик (1785 – 1873) пен Р.Мурчисон (1792 – 1871) анықтаған.Тас көмір жүйесі барлық құрлықтарда кең тараған. Бастапқы карбон заманында Гондвананың солт-ке жылжуы күшейіп, Лавруссияға жақындай түсті. Сібірмен жақындасу барысында Палеоазия мұхитының ені 2 мың км-ге тарылған. Бұл кезеңде Орал алабы көп тарылып, Қазақстания (қазақ-қырғыз), Шығыс Еуропа құрлықтарының шетіне жақындай түскен. Дәл осы жағдай Қазақстания құрлығының шығыс және солт. шығыс жиегі Түркістан мен Жоңғар алаптарында да пайда болған. Осындай белдемдер Орт. Азия, Сібір, Орт. Моңғол, Тарим мен Қытай-Корей құрлықтарының жақындасуы кезінде де пайда болып, Палеоазия мұхитының жабылуына әкеп соқты. Орал алабы шығыс жағында Қазақ денудац. жазығымен шектеліп, оңт-нде Тұран тақтасы және Арал маңы теңіздерімен қосылған. Теңіз-Шуойысындатеңізсуыныңтұздылығыартқанкезде ангидрит, гипс, кейдетұздаршөккен. Жанартаутекті тау жыныстарыШығыс Орал, Жоңғар-Балқаш, Үндіқытай, Шығыс Австралия сияқтыэвгеосинклиналдықбелдемдеріндетаралды. Кезеңбасындагерциндікгеосинклиналдаркөтерілебастап, шегінгенжағалауларда, бөктерлікжәнетауаралықойпаңдарда, платформалықойыстарда, жасгерцинтауларыныңбұзылыпшайылуынанжиналғаншөгінді тау жыныстарыменбіргекөмірқабаттары да қалыптасабастады. Шөлдібелдеулердегіқалдықлагуналарда, көлдерде доломит пен тұздартұнып (Солт. Америка, Қытай, Шуойпаты), ылғалдыаймақтардағытеңізжағалауы мен көлдерде боксит, темір-марганец шөгінділеріжиналды.СоңынақарайАппалач, Орт. Еуропа, Моңғол, Колыма, Шығыс Австралия, Кап өңірлерібиіктауларғаайналды. Тау құралуынан рельеф қайтажаңарып, климат өзгерді. ТасКөмірЖүйесінің климаты өтежылы, ылғал мол болғандықтан ну тоғайлар, батпақтыойыстарпайдаболып, көптегенкөміралаптары осы кездеқалыптасты. ОртаңғыТасКөмірЖүйесіненбастап климат қуаңтартып, барлықклиматтықбелдеулерпайдаболды. Тропиктікжәнесубтропиктіквестральбелдеуі Мексика мен АппалачтанөтіпЕуропанықамтыды, Орта Азия арқылыҮндіқытайсубконтинентіненАвстралияғадейінсозылды. ШөлейттібелдемсолтүстіктеКалифорнияданбасталып, Скандинавия арқылыТорғай, Жезқазған, Шу, Тянь-Шань, Тарымөлкелерінежетті, ал оңтүстігіндеЛатынАмерикасынанАфрикағадейінсозылып, кезеңсоңындаолжерлердіқалыңмұздықбасты. ТасКөмірЖүйесініңеңбастыерекшелігіЖербетіндеөсімдіктердүниесініңқаулапөсіп (лепидодендрондар – биіктігі 30 – 40 м, діңініңдиам. 1 – 2 м), кезеңніңортасындабауырыменжорғалаушылардыңпайдаболуы. Оданбасқатеңіздердебұрынғыжәндіктер, соныменқатаріріфорамиферлер мен продуктидтер, спирифидтерөмірсүрді. Карбонныңбасындасабақтыинетерілілердіңкөнетоптары (карпоидейлер, цистоидейлер, тектоидейлер) жойылды.

3. Су сынамасын алу түрі мен әдістері

СУ АНАЛИЗІ

Табиғи объектілердің, соның ішінде сулардың, ерекшелігі – олардың көп компоненттілігі.

Табиғи және шайынды суларда табиғи және техногенді көптеген бейорганикалық, органикалық заттар кездеседі. Бұл заттар суда еріген күйде немесе суспензия, эмульсия түрінде бола алады.

Бір элементтің әр түрлі қосылыстары әр түрлі уыттылыққа ие бола алады. Сондықтан элементтің жиынтық мөлшерін ғана емес, оның формаларының заттық анализін де жүргізу қажет болады. Табиғи сулар шайынды сумен келетін ауыр металлдар, мұнай өнімдері, пестицидтер, фенолдар. аса қауіпті:

Судың негізгі көрсеткіштеріне мыналар жатады:

· температурасы

· мөлдірлігі

· лайлылығы

· түсі

· иісі

· тығыздығы

Судың температурасын сынама алу кезінде сынап термометрімен өлшейді. Егер су краннан алынса, температураны су ағынында өлшейді.

Судың мөлдірлігі (жарық өткізуі) – сол арқылы стандартты тақташаны көруге болатын немесе белгілі бір шрифт түрін оқуға болатын су бағанасының биіктігі.

Таза су түссіз. Судың түсі гумин қышқылдарының және Fe³⁺ иондарының концентрациясына тәуелді. Шайынды су түсі әр түрлі болуы мүмкін. Судың түсін визуальды әдіспен немесе колориметриялық әдіспен стандарттармен салыстырып анықтайды. Судың лайлылығы ермейтін немесе коллоидды (бейорганикалық және органикалық) заттардың болуына байланысты.

Ауыз суының дәмін тек органолептикалық әдіспен анықтайды. Судың дәмі:

-тұзды

-тәтті

-ащы

-қышқыл

болуы мүмкін.

Судың иісі ұшқыш иісті заттардың болуынан пайда болады (күкіртсутек, органкалық заттар), иісті де органолептикалық әдіспен анықтайды.

Тығыздықты белгілі температурада (20⁰С) пикнометр көмегімен анықтайды.

Билет